Jakie witaminy wpływają na wzrost u dziecka?

Każdy rodzic chce, by jego pociecha rosła zdrowo i rozwijała się prawidłowo. W tym kontekście zadziwiające i niepokojące okazują się regularnie pojawiające się badania i alarmy ekspertów: dzieci w Polsce często jedzą po prostu źle¹. Brak odpowiednich ilości witamin i innych składników odżywczych przekłada się na późniejsze problemy zdrowotne w okresie dziecięcym, dojrzewania i dorosłym. W poniższym artykule wyjaśniamy, jakie witaminy na wzrost dziecka mają kluczowe znaczenie.

Witamina D i jej wpływ na wzrost dziecka

Mówiąc o tym, jakie witaminy wpływają na wzrost dziecka, nie możemy nie zacząć od witaminy D i jej nadrzędnej roli, jaką odgrywa ona w organizmie ludzkim: regulacji gospodarki wapniowo-fosforanowej. Witamina D w dużej mierze odpowiada za wchłanianie wapnia i fosforu w jelitach, a także reguluje stężenie tych składników mineralnych we krwi. Co za tym idzie, wydatnie wpływa na właściwą mineralizację kości, co jest niezwykle istotne dla wzrostu dziecięcego organizmu².

Prawidłowy rozwój układu kostno-szkieletowego jest zatem w znaczącym stopniu uzależniony od podaży witaminy D. Przy zbyt małym stężeniu witaminy D w organizmie w najmłodszych latach – kiedy odbywa się intensywny wzrost nie tylko kośćca, ale też całego organizmu – kości mogą rozwijać się wadliwie zarówno pod względem rozmiaru, jak i kształtu czy wytrzymałości. Nawet umiarkowany niedobór witaminy D może skutkować wtórną nadczynnością przytarczyc i nieodpowiednio zbilansowanym obrotem kostnym, na który składają się procesy uszkadzania, odbudowy i naprawy kości³. Konsekwencją tego mogą być częste złamania i ryzyko wystąpienia osteoporozy w przyszłości⁴.

Jeżeli chodzi o witaminy wspomagające wzrost dziecka, znaczenie witaminy D zawsze należy podkreślać. O tym, jak jest istotna, najlepiej świadczy fakt, że lekarze zalecają jej suplementację już od pierwszych chwil życia. Aktualne zalecenia dotyczące suplementacji witaminą D u dzieci do 10 roku życia wyglądają następująco:

• 0-6 miesięcy: 400 IU/dobę od pierwszych dni życia niezależnie od sposobu karmienia;
• 6-12 miesięcy: 400-600 IU/dobę w zależności od dobowej ilości witaminy D przyjmowanej z pokarmem;
• 1-10 lat: u dzieci zdrowych 600-1000 IU/dobę w zależności od masy ciała i podaży witaminy D w diecie w okresie od października do kwietnia lub przez cały rok, jeśli w okresie od maja do września dziecko nie przebywa przez co najmniej 15-30 minut dziennie między godziną 10:00 a 15:00 na słońcu z odkrytymi przedramionami i podudziami.

Niedobór witaminy D a nieprawidłowy rozwój

Już w powyższym akapicie wspomnieliśmy o tym, że niedobór witamin wspomagających wzrost może skutkować poważnymi komplikacjami zdrowotnymi. Osobny artykuł należy jednak poświęcić chorobie, która stanowi największe zagrożenie dla małych dzieci, które mają niedobory witaminy D: krzywicy.

Krzywica jest chorobą metaboliczną wieku dziecięcego, którą diagnozuje się najczęściej pomiędzy trzecim miesiącem a drugim rokiem życia (czyli w okresie, w którym następuje zamknięcie nasad kości długich). Trzeba pamiętać o tym, że choć obecnie krzywica nie jest problemem tak dużym jak kiedyś, występuje nadal – a to często dlatego, że maluchy nie otrzymują witaminy D⁵.

Rozwój szkieletu postępuje najintensywniej w pierwszych trzech latach życia, gdy kości rozrastają się wszerz i wzdłuż. Na skutek niedoborów witaminy D, wapnia lub fosforanów, przy dużym zapotrzebowaniu na wapń w kościach dochodzi do zaburzeń mineralizacji kości. W takich okolicznościach kości nie rozwijają się prawidłowo, stają się delikatne, rozmiękczone i podatne na złamania. Objawy krzywicy ze strony układu kostnego mogą obejmować:

• rozmiękczenie potylicy,
• zniekształcenie kręgosłupa;
• deformację klatki piersiowej;
• zniekształcenie kości kończyn dolnych;
• opóźnione zrastanie ciemion⁶.

Nieleczona krzywica skutkuje różnego rodzaju powikłaniami ze strony układu kostnego. Przede wszystkim należy tu wskazać na złamania, deformacje kostne i zaburzenia wzrostu.

Jakie inne witaminy na wzrost dziecka są ważne?

Oczywiście witaminy wspomagające wzrost dziecka nie ograniczają się tylko do witaminy D. Wśród pozostałych trzeba wymienić przede wszystkim witaminę A oraz witaminy z grupy B:

• witamina A: jest ona równie ważna co witamina D. Bierze udział w różnicowaniu komórek organizmu, jest niezbędna w procesie widzenia oraz sprzyja zdolnościom regeneracyjnym komórek;
• witaminy z grupy B: w tej grupie należy zwrócić uwagę głównie na witaminę B₆ i B₃. Ta pierwsza wpływa na prawidłową pracę układu nerwowego i odpornościowego oraz bierze udział w produkcji krwinek czerwonych Na etapie rozwoju dziecka jest bardzo ważna w kontekście odporności organizmu. Również witamina B3 wspomaga układ nerwowy.

Witaminy wspomagające wzrost: kiedy należy stosować?

Wiesz już, jakie witaminy wspomagają wzrost dziecka są wskazane. Na koniec zaznaczmy tylko, że podstawowym źródłem witamin oraz innych składników odżywczych u dziecka, tak jak u osób dorosłych, powinna być zdrowa, odpowiednio zbilansowana dieta. Nielicznym wyjątkiem jest tutaj witamina D, którą – jak wspomnieliśmy – trzeba suplementować już od pierwszych dni życia.

1. Np. tutaj https://zdrowie.dziennik.pl/dziecko/artykuly/545141,dzieci-w-polsce-zle-zywione-bledy-zywieniowe-zla-dieta-nadwaga-otylosc.html, tutaj: https://ncez.pzh.gov.pl/dzieci-i-mlodziez/stan-odzywienia-dzieci-i-mlodziezy-szkolnej-w-polsce-problem-otylosci/

2. https://podyplomie.pl/aktualnosci/07431,witamina-d-dlaczego-jest-taka-wazna

3. Zastosowanie niektórych substancji mających wpływ na obrót kostny; Barbara Dżygadło, Celina Łepecka-Klusek

4. https://www.mp.pl/podrecznik/pediatria/chapter/B42.1.3.1.4

5. https://ncez.pzh.gov.pl/choroba-a-dieta/krzywica-jak-dbac-o-zdrowe-kosci-naszych-dzieci/

6. https://www.mp.pl/podrecznik/pediatria/chapter/B42.1.3.38.1.1