Witamina D dla dzieci – jaka jest najlepsza?
Witamina D jest niezbędna do prawidłowego rozwoju dziecka. Wpływa ona na rozwój i budowę kości i zębów, a także wspiera układ odpornościowy. Wciąż odkrywamy kolejne prozdrowotne właściwości tej substancji, jednak jej główną funkcją jest zapobieganie krzywicy u dzieci. Z tego powodu lekarze zalecają podawanie witaminy D3 już od pierwszych dni po urodzeniu.
- Rola witaminy D w organizmie dziecka
- Objawy krzywicy u dzieci
- Profilaktyka i leczenie krzywicy
- Witamina D dla dzieci – jak dostarczyć niezbędną witaminę dziecku?
- Dawkowanie witaminy D3 u dzieci
- Jak wybrać najlepszą witaminę D dla dzieci?
- Jaka witamina D3 dla niemowlaków?
- Jaka witamina D3 dla starszych dzieci?
Rola witaminy D w organizmie dziecka
Witamina D, na którą składa się ergokalcyferol, czyli witamina D2 oraz cholekalcyferol (witamina D3), to grupa steroidowych związków chemicznych. Główne źródło witaminy D to synteza skórna pod wpływem promieni UV ze słońca. Pod wpływem promieniowania UVB 7-dehydrocholesterol przekształca się w aktywną formę witaminy D – kalcytrol. Można ją także dostarczyć z dietą, z takich źródeł jak ryby, wątroba czy żółtka jaj1.
Witamina D ma ogromny wpływ na układ odpornościowy dziecka. W licznych badaniach wykazano, że suplementacja witaminą D może zmniejszyć częstość występowania infekcji u najmłodszych. Coraz więcej mówi się także o korzystnej roli witaminy D w zapobieganiu chorobom immunologicznym, astmie czy innym chorobom o podłożu alergicznym2.
Witamina D jest niezbędna do prawidłowej mineralizacji kości, ponieważ odpowiada za gospodarkę wapniowo-fosforanową. Według najnowszego badania Instytutu Matki i Dziecka „Kompleksowa ocena sposobu żywienia dzieci w wieku od 5. do 36. miesiąca życia” aż 75% niemowląt i 94% dzieci po 1. roku życia otrzymuje zbyt małą ilość witaminy D wraz z dietą3. Niedobór witaminy D3 grozi rozwojem krzywicy u dzieci, ponieważ zwiększa ona wchłanianie wapnia i fosforu w jelitach.
Co to jest krzywica? Jest to schorzenie wynikające z zaburzonej mineralizacji kości, w wyniku czego dochodzi do deformacji kości. Wpływa ona na rozwój fizyczny dziecka. Oprócz wpływu na kości, witamina D wpływa na zdrowie jamy ustnej, między innymi na tworzenie szkliwa i zębiny. Niedobór witaminy D3 wiąże się z chorobami przyzębia, a także większą podatnością na próchnicę. Nieodpowiednie poziomy witaminy D w okresie rozwoju dziecka, a także zamiany zębów mlecznych na stałe mogą skutkować hipoplazją szkliwa i próchnicą. Warto również wiedzieć, że niedobory witaminy D w ciąży związane są z wyższą zachorowalnością na próchnicę u dzieci4.
Objawy krzywicy u dzieci
Przyczyny krzywicy to zazwyczaj niedobory wapnia i/lub fosforu bądź ich nieprawidłowy stosunek. Prowadzi to do nieprawidłowej mineralizacji kości. Krzywica może występować wtórnie do niedoborów witaminy D, niedobory tej witaminy mogą również nasilać objawy krzywicy5.
Wczesne objawy kliniczne niedoboru witaminy D są związane z hipokalcemią i częściej występują u niemowląt poniżej 6. miesiąca życia. Objawy u niemowląt to6:
- drgawki,
- epizody bezdechu,
- tężyczka.
Profilaktyka i leczenie krzywicy
Zapobieganie krzywicy jest głównym celem suplementacji witaminą D3 już od urodzenia. W przypadku rozwinięcia się krzywicy stosuje się leczenie witaminą D. Zazwyczaj leczenie krzywicy odbywa się drogą zastrzyków domięśniowych w dawce 600 000 IU jednorazowo bądź 60 000 IU raz w tygodniu przez 10 tygodni. Najlepiej sprawdza się leczenie jednocześnie witaminą D i wapniem, w dawce około 1000 mg/dobę7.
Witamina D dla dzieci – jak dostarczyć niezbędną witaminę dziecku?
Najlepsza witamina D dla dzieci pochodzi oczywiście ze słońca i z produktów spożywczych. Niestety wraz z dietą nie jesteśmy w stanie dostarczyć wystarczających ilości witaminy D do organizmu1. Z kolei w okresie jesienno-zimowym synteza skórna może być nawet całkowicie zahamowana, co sprawia że konieczna może być suplementacja8. Obecnie na rynku mamy szeroki wybór leków i suplementów z witaminą D3 dla dzieci.
Prawidłowa ekspozycja na słońce powinna odbywać się w godzinach od 10 do 15, kiedy słońce jest na tyle wysoko, że synteza skórna będzie sprawnie zachodzić. Niezbędne jest przebywanie na słońcu minimum 15 minut z odsłoniętymi ramionami i nogami, bez stosowania kremów z filtrem UV. Blokują one działanie słońca, co oznacza, że blokują również wytwarzanie witaminy D8.
Suplementacja witaminą D jest niezwykle ważna szczególnie w okresie jesienno-zimowym. Preparaty należy dobrać do wieku dziecka. W tym momencie na rynku mamy witaminę D3 w kroplach dla najmłodszych, a także kapsułki dla starszych dzieci.
Dawkowanie witaminy D3 u dzieci
W celu dobrania odpowiedniej dawki witaminy D3 u dzieci zawsze najlepiej skonsultować się z lekarzem. Może on zlecić wykonanie badania stężenia metabolitu witaminy D – 25(OH)D we krwi. Dawkę dobiera się również odpowiednio do wieku.
Odpowiednia synteza słoneczna w Polsce może być trudna do osiągnięcia, ponieważ minimum 18% ciała dziecka powinno być wystawione na działanie promieni słonecznych. Warunkiem jest także brak zachmurzenia oraz godzina między 10 a 15. Są to wymagania trudne do spełnienia, szczególnie jeśli weźmiemy pod uwagę stosowanie filtrów przeciwsłonecznych, które są zalecane w profilaktyce nowotworów. Niestety przez blokowanie promieni słonecznych blokują syntezę witaminy D w skórze8. Oprócz tego najmłodsi nie powinni być wystawiani bezpośrednio na słońce. Z tego powodu zaleca się podawanie witaminy D od pierwszego dnia życia dziecka9.
W przypadku stwierdzonych niedoborów dawki mogą się różnić od zalecanej dawki profilaktycznej dla danego wieku. Dzieciom z nadwagą i otyłością również zaleca się wyższe dawki witaminy D9.
Jak wybrać najlepszą witaminę D dla dzieci?
Czym kierować się, wybierając witaminę D dla dziecka? Dawka zawsze zależy od zaleceń lekarza oraz wieku dziecka. Suplementacja pomaga osiągnąć 100% dziennej dawki witaminy D3. Dla najmłodszych idealną formą będą krople, ze względu na łatwość podania, szczególnie u niemowląt. Alternatywą w przypadku starszych dzieci są kapsułki lub kapsułki typu twist-off, których zawartość można wycisnąć do buzi dziecka. Inną opcją jest witamina D w aerozolu. W przypadku starszych dzieci, które połykają kapsułki, warto pamiętać, aby podawać je wraz z posiłkiem. Tłuszcz zawarty w pokarmach pomoże we wchłanianiu witaminy D.
Preparaty z witaminą D są powszechnie dostępne w każdej aptece, bez konieczności posiadania recepty.
Jaka witamina D3 dla niemowlaków?
Niemowlętom witaminę D3 podaje się w kroplach, ze względu na łatwą aplikację. Vigalex D3 w kroplach zawiera 400 IU witaminy D w jednej kropli. Może być podawany już od 1. dnia życia9.
W przypadku noworodków i donoszonych niemowląt 0–12. m.ż. podaje się 1 kroplę preparatu. Z kolei w przypadku noworodków urodzonych przedwcześnie9:
- przed 32 tygodniem ciąży – 800 IU na dobę;
- 32–36 tydzień ciąży – 400 IU na dobę.
Jaka witamina D3 dla starszych dzieci?
Nieco starsze dzieci mogą przyjmować witaminę D3 w formie tabletek, np. Vigalex Bio10, który można przyjmować od 6. roku życia. Dawka dla dzieci w wieku 1–10 to 600–1000 IU/dobę, czyli około 2 krople preparatu Vigalex w kroplach dziennie lub 1 kapsułka Vigalex Bio u dzieci powyżej 6. roku życia. Z kolei w przypadku starszych dzieci w wieku 11–20 lat dawka wynosi 800–2000 IU/dobę – 2–5 kropli Vigalex w kroplach lub 1–2 kapsułki Vigalex Bio9.
U zdrowych dzieci i dorosłych przebywających na słońcu z odkrytymi przedramionami i podudziami przez co najmniej 15 minut w godzinach od 10 do 15 bez kremów z filtrem w okresie od maja do września suplementacja nie jest konieczna, choć wciąż zalecana i bezpieczna9.
Może Cię również zainteresować w temacie witamin dla dzieci:
- Witaminy dla niemowląt
- Jaka dawka witaminy D dla 7 latka?
- Jaka dawka witaminy D dla 8 latka?
- Jaka witamina D dla 9 latka?
- Jakie witaminy dla przedszkolaka?
Bibliografia
- Matsui M.S., Vitamin D Update [published online ahead of print, 2020 Oct 14]. Curr Dermatol Rep. 2020;1-8.
- Mailhot G, White J.H., Vitamin D and Immunity in Infants and Children. Nutrients. 2020;12(5):1233.
- Raport z badania „Kompleksowa ocena sposobu żywienia dzieci w wieku od 5. do 36. miesiąca życia” – badanie ogólnopolskie 2016 rok, Weker H., Socha P., wsp., Instytut Matki i Dziecka, Warszawa 2017.
- Schroth R.J., Rabbani R., Loewen G., Moffatt M.E, Vitamin D and Dental Caries in Children. J Dent Res. 2016;95(2):173-179.
- Chanchlani R., Nemer P., Sinha R., et al, An Overview of Rickets in Children. Kidney Int Rep. 2020;5(7):980-990.
- Pettifor J.M., Thandrayen K., Thatcher T.D., Rickets and vitamin D deficiency in children and adolescents. Vitamin D (Fourth Edition), Volume 2: Health, Disease and Therapeutics 2018, pages 179-201.
- Creo A.L, Thacher T.D., Pettifor J.M., Strand M.A., Fischer P.R., Nutritional rickets around the world: an update. Paediatrics and International Child Health 2017;37(2):84-98.
- Płudowski P., Kryśkiewicz E., Karczmarewicz E., Zasady suplementacji i standardy oceny zaopatrzenia organizmu w witaminę D w świetle jej działania plejotropowego. Postępy Nauk Medycznych 2012; 3: 265-272.
- Rusińska A., Płudowski P., Walczak M., et al, Vitamin D Supplementation Guidelines for General Population and Groups at Risk of Vitamin D Deficiency in Poland-Recommendations of the Polish Society of Pediatric Endocrinology and Diabetes and the Expert Panel With Participation of National Specialist Consultants and Representatives of Scientific Societies-2018 Update. Front Endocrinol (Lausanne). 2018;9:246.
- Charakterystyka Produktu Leczniczego Vigalex Bio [dostęp: 16.12.2021].