Witamina D3 lek a nie suplement. Na czym polega różnica?

Witamina D3 staje się coraz bardziej popularna ze względu na coraz większą świadomość społeczeństwa co do pozytywnych skutków jej przyjmowania. Rynek suplementów powoli opanowuje świat, ponieważ nawet ponad 70% Polaków przyjmuje minimum jeden suplement. 48% Polaków regularnie przyjmuje suplementy, jednak bardzo niewiele osób potrafi powiedzieć, czym tak naprawdę jest suplement1. Bardzo często ludzie zastanawiają się, co wybrać. Lek czy suplement? Jaka jest tak naprawdę różnica między lekiem a suplementem?

Wartość rynku suplementów diety osiąga obecnie zawrotną kwotę 4,4 mld złotych. Co roku firmy farmaceutyczne wydają ponad 4 mld na reklamę suplementów i leków bez recepty. Z każdej strony rzucają nam się w oczy reklamy w gazetach, telewizji oraz w internecie. Niestety nawet połowa Polaków jest przekonana, że standardy nadzoru są takie same w przypadku zarówno leków, jak i suplementów1. Coraz trudniej jest odróżnić lek od suplementu diety. W takim razie, czym charakteryzują się suplementy diety a czym leki?

  1. Lek a suplement diety – różnice
  2. Czym jest lek?
  3. Oznakowanie opakowania leku
  4. Czym jest suplement diety?
  5. Opakowanie suplementu
  6. Jak odróżnić lek od suplementu?
  7. Rodzaje leków z witaminą D3
  8. Leki OTC
  9. Leki RX
  10. Suplementy z witaminą D3

Lek a suplement diety – różnice

Zarówno leki, jak i suplementy diety znajdziemy a aptece, często na tych samych półkach. Warto pamiętać, że podstawową różnicą między nimi jest fakt, iż lek ma za zadanie leczyć lub zapobiegać chorobom2, z kolei suplement diety wzbogaca codzienną dietę w niezbędne witaminy i/lub składniki mineralne3.

Suplementy wprowadzane do obrotu w Polsce muszą być zgodne z warunkami określonymi w ustawie o bezpieczeństwie żywności i żywienia, rozporządzeniu Ministra Zdrowia na temat składu i oznakowania suplementów diety, a także rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi odnośnie do znakowania środków spożywczych. Dopuszczane są do obrotu przez Głównego Inspektora sanitarnego4.

Przed wprowadzeniem do obrotu lek, czyli inaczej produkt leczniczy, oceniany jest przez Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych. Nad jakością leków czuwa Główny Inspektorat Farmaceutyczny. Producent musi dostarczyć badania dotyczące trwałości produktu leczniczego5. Oznacza to, że w przypadku wyboru suplementu zamiast leku warto wybierać zaufane firmy farmaceutyczne, które cechują się świetną jakością produktów.

Czym jest lek?

Lek – bądź bardziej precyzyjnie produkt leczniczy – to „substancja lub mieszanina substancji, posiadająca właściwości zapobiegania lub leczenia chorób występujących u ludzi i zwierząt lub podawana w celu postawienia diagnozy lub w celu przywrócenia, poprawienia lub modyfikacji fizjologicznych funkcji organizmu poprzez działanie farmakologiczne, immunologiczne lub metaboliczne”5.

Do wprowadzenia leku do obrotu niezbędne jest pozwolenie Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych lub Komisji Europejskiej. Leki następnie podlegają ścisłym kontrolom ze strony Głównego Inspektoratu Farmaceutycznego. Przed wprowadzeniem leku musi on przejść szereg badań, które udowadniają jego skuteczność w zapobieganiu lub leczeniu chorób. Niezbędny jest również spis składników produktu leczniczego z danymi ilościowymi i jakościowymi, badania farmakologiczne, kliniczne i toksykologiczne oraz opis kontroli podczas produkcji i testów2.

Leki możemy podzielić na2:

  • OTC – bez recepty,
  • Rx – na receptę, przepisane przez lekarza,
  • Lz – stosowane w lecznictwie zamkniętym,
  • Rpz – na receptę do zastrzeżonego stosowania,
  • Rpw – na receptę, zawierające substancje psychotropowe lub środki odurzające.

Oznakowanie opakowania leku

Jak powinno wyglądać opakowanie leku? Producent musi na nim zawrzeć niezbędne informacje, takie jak5:

  • nazwa produkty leczniczego i substancji czynnych,
  • moc produktu leczniczego,
  • określenie postaci farmaceutycznej,
  • informacja, dla której grupy wiekowej przeznaczony jest produkt,
  • wielkość opakowania oraz sposób dawkowania i droga podania,
  • wykaz substancji pomocniczych.

Oprócz tego na każdym opakowaniu powinno się znaleźć ostrzeżenie dotyczące przechowywania w miejscu niedostępnym i niewidocznym dla dzieci oraz ostrzeżenia dotyczące miejsca oraz sposobu przechowywania. Zamieszczane są również informacje o terminie ważności, nazwa i adres podmiotu odpowiedzialnego, numer pozwolenia na dopuszczenie do obrotu oraz numer serii5.

Czym jest suplement diety?

Suplementy diety a leki mają między sobą kilka głównych różnic. Przede wszystkim suplement diety to „środek spożywczy, którego celem jest uzupełnienie normalnej diety, będący skoncentrowanym źródłem witamin lub składników mineralnych lub innych substancji wykazujących efekt odżywczy lub fizjologiczny”3. Wprowadzenie do obrotu odbywa się za zgodą Głównego Inspektoratu Sanitarnego poprzez przedstawienie etykiety produktu. Badania trwałości substancji zawartej w suplemencie nie są konieczne, suplementy nie podlegają także kontroli jakościowej5.

Opakowanie suplementu

Na każdym opakowaniu musi znaleźć się informacja mówiąca o tym, że dany produkt to „suplement diety” wraz z wskazaniem kategorii składników odżywczych lub wskazaniem ich właściwości. Oprócz tego producent musi zawrzeć informację o zalecanej porcji do spożycia w ciągu dnia wraz z ostrzeżeniem o nieprzekraczaniu zalecanej porcji. Na opakowaniu znajdziemy również komunikat, że suplement nie zastąpi zdrowej, zróżnicowanej diety oraz ostrzeżenie, aby przechowywać preparat z dala od dzieci6.

Jak odróżnić lek od suplementu?

Różnica między lekiem a suplementem powinna znajdować się na opakowaniu, dlatego wybierając odpowiedni preparat, warto czytać, co się na nim znajduje. Lek OTC będzie oznakowany jako lek wydawany bez recepty lub produkt leczniczy wydawany bez przepisu lekarza, z kolei opakowanie suplementu zawiera napis „suplement diety”. Suplement może, ale nie musi zawierać ulotki, jednak na każdym opakowaniu znajduje się informacja, że nie może on zastąpić zbilansowanej diety5. Suplementy diety są dostępne w różnych formach: kapsułki, tabletki, saszetki z proszkiem lub ampułki z płynem czy też mieszanki ziół do zaparzania4.

Suplementy diety to produkty spożywcze, których funkcją jest bilansowanie niedoborów witamin i składników mineralnych w diecie oraz korygowanie niedożywienia1.

Rodzaje leków z witaminą D3

Witamina D3 lek a nie suplement, może być dostępna w dwóch formach – jako lek OTC bez recepty lub lek Rx. Według najnowszych informacji synteza skórna w Polsce może być niewystarczająca nawet w okresie letnim, dlatego zaleca się całoroczną suplementację. Wszystko zależy od czasu przebywania na słońcu z odpowiednią ekspozycją skóry bez stosowania filtrów UV7. Witamina D wpływa na układ kostno-szkieletowy, ponieważ odpowiada za prawidłową mineralizację kości. Niedobór witaminy D może prowadzić do osteomalacji, czyli rozmiękania kości, stąd tak ważna jest suplementacja8.

Witaminy i składniki mineralne przyjmowane w nadmiarze, niezależnie od tego, czy stosujemy lek czy suplement, mogą prowadzić do niebezpiecznych skutków zdrowotnych. To od nas zależy, na zakup którego produktu się zdecydujemy. Suplementy diety powinny wystarczyć do uzupełnienia normalnej diety.

Leki OTC

Leki OTC wydawane są bez recepty. Należą do nich między innymi: Vigalex: Bio9, Forte10 oraz Max11. Produkt, który jest lekiem, gwarantuje ściśle kontrolowaną jakość produktu. Wszystkie składniki zawarte w składzie na opakowaniu znajdują się w produkcie w tej ilości, którą zagwarantował producent. Dawka witaminy D3 w leku OTC jest gwarantowana aż do końca okresu daty ważności.

Leki RX

Witamina D3 może wystąpić w postaci leku RX, czyli na receptę. Nazwa RX nie pochodzi od skrótu, jest ona znakiem graficznym, który występuje na opakowaniach leków na receptę. Leki RX sprzedawane są tylko i wyłącznie na zalecenie lekarza, ponieważ ich przyjmowanie powinno być pod ścisłą kontrolą lekarską. Leki na receptę stosowane niewłaściwie mogą mieć poważne konsekwencje zdrowotne. Witamina D na receptę może być przepisana przez lekarza w przypadku skrajnych niedoborów wymagających leczenia.

Suplementy diety z witaminą D3

Suplementy, jak wspomniano wyżej, uzupełniają dietę o niezbędne witaminy. Suplementy diety z witaminą D3 to m.in: Vigalex D3 krople, Vigalex D3+K2 oraz Vigalex D3+K2 Max. Warto przyjmować suplementy, ponieważ tylko 20% zapotrzebowania na witaminę D człowiek przyjmuje wraz z pożywieniem. Większość czerpiemy z syntezy skórnej pod wpływem promieni słonecznych, jednak przez dużą część roku w Polsce mamy mało słońca, szczególnie w okresie jesienno-zimowym. Stosowanie leków z witaminą D w większości przypadków nie jest niezbędne, ponieważ suplementy świetnie wzbogacają naszą codzienną dietę, jeśli nie cierpimy na skrajny niedobór witaminy D3.

Bibliografia

  1. Regulacja rynku suplementów diety. Polski Instytut Ekonomiczny 9/2019.
  2. Ustawa z dnia 6 września 2001 r. Prawo farmaceutyczne.
  3. Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia.
  4. M. Matysek-Nawrocka, M. Bernat, B. Dyczewski, A. Chmiel, Popularność suplementów diety wśród dorosłych Polaków. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Nauk Społecznych 2016, 1(5): 145-152.
  5. H. Bojarowicz, P. Dźwigulska, Suplementy diety. Część I. Suplementy diety a leki – porównanie wymagań prawnych. Hygeia Public Health 2012, 47(4): 427-432.
  6. https://www.uokik.gov.pl/aktualnosci.php?news_id=13933 [dostęp: 14.12.2021]
  7. Płudowski P., Kryśkiewicz E., Karczmarewicz E., Zasady suplementacji i standardy oceny zaopatrzenia organizmu w witaminę D w świetle jej działania plejotropowego. Postępy Nauk Medycznych 2012; 3: 265-272.
  8. Kmieć P., Sworczak K., Korzyści i zagrożenia wynikające z suplementacji witaminą D. Forum Medycyny Rodzinnej 2017;11(1):38-46.
  9. Charakterystyka Produktu Leczniczego Vigalex Bio [dostęp: 14.12.2021].
  10. Charakterystyka Produktu Leczniczego Vigalex Forte [dostęp: 14.12.2021].
  11. Charakterystyka Produktu Leczniczego Vigalex Max [dostęp: 14.12.2021].

Dotyczy leku Vigalex® Bio, Vigalex® Forte, Vigalex® Max

To jest lek. Dla bezpieczeństwa stosuj go zgodnie z ulotką dołączoną do opakowania. Nie przekraczaj maksymalnej dawki leku. W przypadku wątpliwości skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.